Ngẫu quá Thúc Dạ Thị mộ phần

Năm ngoái, Nguyễn Hữu Tưởng huynh đệ ở Viện Nghiên cứu Hán Nôm chốn Hà thành có chuyến ghé Cố đô làm công tác điền dã thu thập tư liệu, ở chơi nhà tại hạ luôn mấy tuần.

Tưởng huynh là một tửu hữu lừng danh ở đất Thăng Long, tuy không có tuyệt chiêu ngạnh công dùng “đôi bồ cào” cắn chặt miệng vò rượu nâng lên ngửa cổ một hơi dốc cạn như một vị hưu quan nào đó nguyên Tuần phủ xứ Quảng Trị (xem blog Trương Duy Nhất ), nhưng có lẽ Tưởng huynh ăn đứt vị hưu quan lớn đó về tửu đạo cùng Hán Học thâm niên, Dịch học tinh thông, khi xướng họa, lúc đối liên từ phú với tại hạ thật mười phần ăn ý, kể cũng là một bậc tri kỷ.

Có vài buổi thong thả, tại hạ lưng đeo tráp, vai khoác bầu theo chơi giúp Tưởng huynh rập bia, nhân có hôm ghé qua khu mộ phần của dòng họ Ưng Bình Thúc Dạ Thị ở thôn Dương Xuân Hạ xã Thủy Xuân, cạnh ngôi chùa nhỏ Thiên Hòa, ngắm dòng suối nhỏ len quanh chân đồi, cảnh trí chiều hôm vắng vẻ tiêu điều mà cảm tác nên mấy vần:

因 助 友 偶 過 菽 野 氏 墓 墳

菽 野 墓 墳 何 處 尋
楊 春 村 下 樹 森 森
天 和 小 寺 歸 西 佛
葦 野 辭 章 別 震 音
碑 崇 祖 北 誰 知 意
墳 小 籬 南 己 識 心
因 來 助 友 隨 工 事
不 為 應 詩 到 處 尋  

“rượu có mùi hương nên nồng mãi
thi là thuốc bổ cứ ngâm chơi”

Nhân trợ hữu ngẫu quá Thúc Dạ Thị mộ phần
Thúc Dạ mộ phần hà xứ tầm
Dương Xuân thôn hạ thụ sâm sâm
Thiên Hòa tiểu tự quy tây phật
Vĩ Dạ từ chương biệt chấn âm
Bi sùng tổ bắc thùy tri ý
Phần tiểu li nam kỉ thức tâm
Nhân lai trợ hữu tùy công sự
Bất vị ưng thi đáo xứ tầm

(Huế 2009)

Tạm dịch ý:
Mộ phần Thúc Dạ, ừ đây nhỉ
Dương Xuân thôn Hạ rợp xanh cây
Thiên Hòa am nhỏ vang kinh Phật
Vỹ Dạ từ chương vọng tiếng mây
Bia tôn tổ Bắc ai hay ý?
Mộ nép bờ Nam lối cỏ dày
Nhân vì giúp bạn làm công việc
Vốn chẳng vì thơ ghé chốn này

Ghi chú câu “Bia tôn tổ Bắc”: tấm bia lớn của khu một dành cho cụ thân sinh Thúc Dạ quay mặt về hướng Bắc là đúng hướng hoàng cung và xa hơn là quê hương họ Nguyễn ngoài Bắc (tức Gia Miêu Ngoại Trang, Thanh Hóa), thể hiện ý tứ khá sâu sắc.

***

Lúc bác Tưởng về Hà Nội nhiều tháng sau tại hạ mới gởi bài thơ ra, bác Tưởng có cảm tác gởi lại vài dòng:

Còn đây là đôi câu đối xướng họa với bác Tưởng trong đợt điền dã đó.

NHTuong:  Thủy đắc thủy, sơn đắc sơn, kỷ độ tang thương tồn thắng tích
PADung:  Thi tri thi, tửu tri tửu, hà kỳ hải giác đối tri âm.

Núi có núi, sông có sông, đã mấy độ bể dâu còn thắng tích
Thơ hay thơ, rượu hay rượu, biết khi nào góc biển gặp tri âm ?