Chúc tết Canh Dần
Nhấn vào ảnh để mở xem :
Ngẫu quá Thúc Dạ Thị mộ phần
Năm ngoái, Nguyễn Hữu Tưởng huynh đệ ở Viện Nghiên cứu Hán Nôm chốn Hà thành có chuyến ghé Cố đô làm công tác điền dã thu thập tư liệu, ở chơi nhà tại hạ luôn mấy tuần.
Tưởng huynh là một tửu hữu lừng danh ở đất Thăng Long, tuy không có tuyệt chiêu ngạnh công dùng “đôi bồ cào” cắn chặt miệng vò rượu nâng lên ngửa cổ một hơi dốc cạn như một vị hưu quan nào đó nguyên Tuần phủ xứ Quảng Trị (xem blog Trương Duy Nhất ), nhưng có lẽ Tưởng huynh ăn đứt vị hưu quan lớn đó về tửu đạo cùng Hán Học thâm niên, Dịch học tinh thông, khi xướng họa, lúc đối liên từ phú với tại hạ thật mười phần ăn ý, kể cũng là một bậc tri kỷ.
Có vài buổi thong thả, tại hạ lưng đeo tráp, vai khoác bầu theo chơi giúp Tưởng huynh rập bia, nhân có hôm ghé qua khu mộ phần của dòng họ Ưng Bình Thúc Dạ Thị ở thôn Dương Xuân Hạ xã Thủy Xuân, cạnh ngôi chùa nhỏ Thiên Hòa, ngắm dòng suối nhỏ len quanh chân đồi, cảnh trí chiều hôm vắng vẻ tiêu điều mà cảm tác nên mấy vần:
因 助 友 偶 過 菽 野 氏 墓 墳
菽 野 墓 墳 何 處 尋
楊 春 村 下 樹 森 森
天 和 小 寺 歸 西 佛
葦 野 辭 章 別 震 音
碑 崇 祖 北 誰 知 意
墳 小 籬 南 己 識 心
因 來 助 友 隨 工 事
不 為 應 詩 到 處 尋
“rượu có mùi hương nên nồng mãi
thi là thuốc bổ cứ ngâm chơi”
Nhân trợ hữu ngẫu quá Thúc Dạ Thị mộ phần
Thúc Dạ mộ phần hà xứ tầm
Dương Xuân thôn hạ thụ sâm sâm
Thiên Hòa tiểu tự quy tây phật
Vĩ Dạ từ chương biệt chấn âm
Bi sùng tổ bắc thùy tri ý
Phần tiểu li nam kỉ thức tâm
Nhân lai trợ hữu tùy công sự
Bất vị ưng thi đáo xứ tầm
(Huế 2009)
Tạm dịch ý:
Mộ phần Thúc Dạ, ừ đây nhỉ
Dương Xuân thôn Hạ rợp xanh cây
Thiên Hòa am nhỏ vang kinh Phật
Vỹ Dạ từ chương vọng tiếng mây
Bia tôn tổ Bắc ai hay ý?
Mộ nép bờ Nam lối cỏ dày
Nhân vì giúp bạn làm công việc
Vốn chẳng vì thơ ghé chốn này
Ghi chú câu “Bia tôn tổ Bắc”: tấm bia lớn của khu một dành cho cụ thân sinh Thúc Dạ quay mặt về hướng Bắc là đúng hướng hoàng cung và xa hơn là quê hương họ Nguyễn ngoài Bắc (tức Gia Miêu Ngoại Trang, Thanh Hóa), thể hiện ý tứ khá sâu sắc.
***
Lúc bác Tưởng về Hà Nội nhiều tháng sau tại hạ mới gởi bài thơ ra, bác Tưởng có cảm tác gởi lại vài dòng:
Bài thơ của Dũng làm mình nhớ Huế
Nhớ dòng Đông Ba, nhớ biển Phong điền
Nhớ rượu Thủy Dương, nhớ cơm Thiên Mụ
Nhớ mưa thành nội, nhớ nắng Kim Long
Nhớ xị rượu ngon qua hàng ông ngoại …
Còn đây là đôi câu đối xướng họa với bác Tưởng trong đợt điền dã đó.
詩 知 詩 酒 知 酒 何 期 海 角 對 知 音
NHTuong: Thủy đắc thủy, sơn đắc sơn, kỷ độ tang thương tồn thắng tích
PADung: Thi tri thi, tửu tri tửu, hà kỳ hải giác đối tri âm.
Núi có núi, sông có sông, đã mấy độ bể dâu còn thắng tích
Thơ hay thơ, rượu hay rượu, biết khi nào góc biển gặp tri âm ?
Thơ viếng Đặng Thế Phong của Thanh Tịnh
Thơ viếng Đặng Thế Phong của Thanh Tịnh
Nhạc sĩ Đặng Thế Phong (1918-1942) tác giả 3 ca khúc bất hủ Con thuyền không bến, Bến Thu, Giọt mưa thu, là một trong các nhạc sĩ nổi danh nhất thời Tiền chiến. Ông mất khi rất trẻ vì bệnh lao, khi mới 24 tuổi. Nhà thơ Thanh Tịnh có đến nhà viếng, ngủ lại một đêm, sáng sau khi ông đi thì người nhà thấy trên bàn thờ Đặng Thế Phong có để một bài thơ viếng rất lâm ly, viết trên một mảnh bìa.
Thanh Tịnh (1917-1988, sinh ở Huế, gần đồng tuổi với Đặng Thế Phong) là một trong những nhà thơ Tiền Chiến (còn gọi là Phong trào Thơ mới) hàng đầu, đứng ngang hàng với Xuân Diệu, Tế Hanh, Chế Lan Viên trong cuốn Thi Nhân Việt Nam nổi tiếng của Hoài Thanh. Nhưng bài thơ này lại khá lạ, giọng thơ khác nhiều với các bài thơ Tiền Chiến thời đó, cả với chính thơ của Thanh Tịnh, khi đọc đến bài này người viết đã để ý điều đó mà cũng chưa hiểu lý do, mãi sau này đọc nhiều về ca trù mới nhận thấy giọng thơ phảng phất giọng ca trù cổ nên khác với “Thơ Mới”, nhất là câu kết “Thực là tri kỉ tri âm” chính là cách kết bài của ca trù thông thường. Bài thơ này hiện người viết không còn lưu văn bản (đó là một bài báo cũ từ hàng chục năm trước), nên chỉ ghi lại theo trí nhớ như sau:
VIẾNG ĐẶNG THẾ PHONG
Đêm phong vũ khóc hoài thiên cổ lụy
Đàn mưa bay thổn thức tiếng ly cầm
Phấn hương tàn hỏi đâu lòng tri kỉ
Suối Trữ La trôi hết bản đàn tâm
Gác lẻ giường đơn ta nằm mơ bóng
Ảnh tài hoa lồng lộng nẻo âm u
Hồn vấn vương lưu lại mảnh chăn cù
Hương ấm nhẹ khôn ru hồn đơn lẻ
Ta nhớ tình trai, ta buồn lặng lẽ
Ngoài sóng gió bốn phương dâng lệ
Trắng lòng ta một mảnh tình si
Muôn thế nhân nơi nguồn thực tế
Họ quên rồi, nhớ mãi mà chi
Đàn gảy lên đi, khóc chàng nhạc sĩ
Nửa kiếp hoa băng tàn phai nhụy
Bàn thờ lạnh lẽo ai tri kỉ
Gác hở song thưa gió bốn bề
Kỉ niệm hoa niên bừng tỉnh thức
Ta về gây lại lửa si mê
Phong ơi linh trí lai hề
Đốt trầm hương triệu Phong về trần gian
Hồn bay trên những phím đàn
Tiếng tơ đồng vọng trên ngàn trúc ty
Thực là tri kỉ tri âm.
Chú thêm: tại hạ ngờ là bài này chưa hề có trong tuyển tập thơ nào của Thanh Tịnh nên mới đưa lên đây để nó khỏi mai một.
