- Sách “Dư địa chí” của Cố Dã Vương (顾野王519-581) viết : 交趾，周时为骆越， ： 秦时曰西瓯,(Giao Chỉ Chu thời vi Lạc Việt, Tần thời viết Tây Âu – Giao Chỉ thời Chu là Lạc Việt, thời Tần gọi là Tây Âu…)

Giao Chỉ tức là vùng đồng bằng Bắc Bộ Việt Nam. Tuy nhiên có phải dân Lạc Việt chỉ quanh quẩn trong cái xó Giao Chỉ đó không ? Sử Việt từng “phét lác” rằng địa giới nước Văn Lang của Hùng Vương phía bắc tới tận hồ Động Đình cơ mà … ???

– Sau đây là một thông tin rất đáng chú ý cho thấy người Việt “nói láo có sách”, đó là thông tin trong sách Hậu Hán thư (một trong 24 bộ sử chính của Tàu – Nhị thập tứ sử), trong Truyện Tang Cung đã cho biết người Lạc Việt từng cư trú ở tận huyện Trung Lư, thủ phủ là Tương Dương-Phàn Thành, thuộc tỉnh Hồ Bắc, khá xa về phía bắc hồ Động Đình, chứ không phải chỉ đến hồ Động Đình:

https://www.kanripo.org/text/KR2a0009/048

… 十一年將兵至中盧屯駱越
是時公孫述將田戎任滿與征
南大將軍岑彭相拒於荆門彭等戰數不利越人謀畔
從蜀宫兵少力不能制㑹屬縣送委輸車數百乗至宫
夜使鋸斷城門限令車聲回轉出入至旦越人候伺者
聞車聲不絶而門限斷相告以漢兵大至其渠帥乃奉
牛酒以勞軍營宫陳兵大㑹擊牛釃酒饗賜慰納之
越人由是遂安
… Thập nhất niên, tương binh chí Trung Lư, đồn Lạc Việt,
Thị thì, Công Tôn Thuật tướng Điền Nhung, Nhiệm Mãn dữ chinh nam đại tướng quân Sầm Bành tương cự ư Kinh môn, Bành đẳng chiến sổ bất lợi, Việt nhân mưu bạn tòng Thục, Cung binh thiểu, lực bất năng chế. Hội thuộc huyện tống ủy thâu xa sổ bách thặng chí, Cung dạ sử cứ đoạn thành môn hạn, lệnh xa thanh hồi chuyển xuất nhập chí đán. Việt nhân hậu tứ giả văn xa thanh bất tuyệt, nhi môn hạn đoạn, tương cáo dĩ Hán binh đại chí, kì cừ súy nãi phụng ngưu, tửu dĩ lao quân doanh. Cung trần binh đại hội, kích ngưu sỉ tửu, hưởng tứ ủy nạp chi, Việt nhân do thị toại an.
—
Lược dịch:
(Trong ngoặc tròn là chú thích của người dịch).
Năm thứ 11 (đời Hán Quang Võ, tức năm 35, trước khởi nghĩa Hai Bà Trưng 5 năm) Tang Cung đem binh đến huyện Trung Lư (sau là huyện Nam Chương thủ phủ là Tương-Phàn Thị tức Tương Dương và Phàn Thành), đóng đồn (trên đất cư trú của người) Lạc Việt. Lúc đó Công Tôn Thuật (thế lực cát cứ đang chiếm đất Thục) sai tướng Điền Nhung, Nhiệm Mãn ra cự địch với Chinh nam đại tướng quân Sầm Bành ở Kinh môn, Bành nhiều lần đánh mà không thắng (sau Bành bị quân thích khách của Thục giết!), người Việt do đó muốn làm phản theo Thục, Cung binh ít, không đủ lực lượng khống chế.
Biết có xe tiếp vận của huyện thuộc quyền hơn trăm chiếc vừa đến, tối đó Cung sai cưa đứt thanh chắn cổng thành, ra lệnh cho xe liên tục ra vào cho tiếng xe không dứt đến tận sáng, quân do thám của người Việt nghe tiếng xe không dứt lại thấy cổng thành bị cưa đứt, báo về là đại quân Hán đang đến, bọn thủ lĩnh người Việt (sợ) bèn đem trâu bò, rượu đến khao quân. Cung lệnh cho quân dàn đội tiếp đón, sai ngả bò, rót rượu thết đãi và tiếp nhận đồ lễ, do vậy bình yên được người Việt.
—-

(Hậu Hán thư, quyển 18, Phạm Diệp 范晔（398－445） soạn. Nguyên trong bộ Tứ khố Toàn thư ở Văn Uyên các, tại hạ copy ở trang www.kanripo.org, hình như của Nhật, đáng tin cậy hơn các trang của Tàu)

*******
Bình luận:
Tang Cung là một trong số 28 đại tướng của Hán Quang Võ được tạc tượng ở Đài Mây (Vân Đài nhị thập bát tướng), thì quân lính không thể ít, vậy mà Hán thư nói là binh ít không đủ chế áp người Lạc Việt. Nếu vậy người Lạc Việt ở Trung Lư khi đó có thể đến hàng vạn ?